AYAK ŞİŞMESİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

Dr. Hasan İnsel, “Uzun süre ayakta durmak, hamilelik, adet öncesi dönem, ileri yaş gibi faktörlerin yanı sıra dolaşım bozuklukları, damar hastalıkları ve tümörler bacakların şişmesine neden olabilir” diyor.

İşte Dr. Hasan İnsel’in Milliyet gazetesinde yer alan yazısı:

Ayak ve bacak şişmeleri sık rastlanan ve birçok nedeni olan yakınmalardır. Az hareket etme, toplar damar bozuklukları, lenf birikmesi veya yağ toplanması bunlar arasındadır ama kalp, böbrek bozuklukları ve çeşitli başka sağlık sorunları da bu belirtilere neden olabilir. Tüm vücutta sıvılar normalde kan ve dokular arasında ileri geri geçiş yapar. Bacak damarlarında fazladan bir baskı olduğunda damar içindeki sıvılar dışarı atılarak dokulara geçer ve şişliğe sebep olur.

Bacak damarları üzerindeki aşırı baskının en sık nedeni, uzun süre ayakta durmaktan kaynaklanan yerçekimi ya da bacak damarlarında yaşla ilgili olarak görülen değişikliklerdir. Adet öncesinde, muhtemelen kılcal damarlardaki değişikliklerden ötürü damardan dışarı sızıntıya bağlı olarak bacak şişmesi bu dönemde sık rastlanan bir belirtidir.

Hamilelikte büyüyen rahmin baskısı sonucunda kanın bacak damarlarından kalbe dönüşünün yavaşlamasına bağlı olarak bacaklar şişebilir. Ayakların aşırı ve geçmeyen şişmesi ise preeklampsi belirtisi olabilir, bu nedenle hamileyseniz her türlü ayak şişmesi durumunu doktorunuza bildirmeniz gerekir.

Bacakları yukarı kaldırmak iyi gelebilir

Bütün gün ayakta kalmak ya da oturmak zorunda olan kimselerde gece her iki bacakta yorgunluk, ağırlık hissi ve ayaklarda bir miktar şişme olabilir. Yazın sıcak havalarda bu daha da artabilir. Bir müddet uzanarak yatar pozisyondayken bacakları yukarı kaldırmakla genellikle bu sıkıntı düzelir.

Destek çorabı giymek de yardımcı olabilir. Ayak jimnastiği veya bacakların soğuk suyla yıkanması da faydalıdır. Bu önlemlerin iyi gelmesinin nedeni, yerçekiminin etkisiyle toplardamarlarda birikmiş olan kanın tekrar dolaşıma geri dönmesidir. Yürümek, varisten kaynaklanan şişmenin azalmasına yardımcı olabilir.

Fazla kilolu kişilerin kilo vermesi son derece önemlidir, çünkü kilo vermek bacak damarları üzerindeki baskıyı azaltacaktır. Özellikle yemeklere konulan tuzu azaltmak da yardımcı olabilir. Eğer bunlar işe yaramazsa, doktorunuz vücuttaki fazla sıvıyı atmak için gerekli ilaçları verecektir.

Ani gelişen şişlikler

Ancak akşamları daima bacaklarınız şişiyorsa ve varislerin olduğunu görüyorsanız, bacaklarınız gün boyunca şiş ise veya bu sık sık tekrarlıyorsa, deride değişiklikler, renk değişimi, ağrı ya da sadece tek bir bacakta şişlik varsa doktorunuzu aramalısınız.

- Ani gelişen akut bir bacak şişmesi de bir sinyaldir. Şiş bacaklar kan pıhtısıyla damarların tıkanması, enfeksiyon ya da kalp yetmezliği gibi tıbbi bir soruna işaret ediyor olabilir.

- Şişme aynı zamanda kötü beslenmenin ya da ciddi bir karaciğer, böbrek ya da tiroid rahatsızlıkları gibi hastalıkların da göstergesi olabilir.

- Dolaşım bozuklukları, bunların arasında en sık karşılaşılan durum olan toplardamarların yetmezliği ve lenf damarlarıyla ilgili sorunlar bacak şişmelerinin en önemli nedenleri arasındadır.

- Tek bir bacak şiştiğinde genellikle derin ven trombozu (derin toplardamarların kan pıhtısıyla tıkanması) veya bir enfeksiyondan korkulur.

- Organ hastalıkları, tümörler ve metabolizma bozuklukları da bacak şişmesinin diğer nedenleridir.

Şişliğin tek bacakta ya da iki bacakta olması, süresi, özellikleri, beraberinde bulunan belirtiler gibi işaretler bunun nedeni hakkında fikir verir.

Bazı sorunlar tek bacağı etkiler

(Tek taraflılık kural değildir, şişlik iki bacakta da görülebilir)

- Operasyonların sonucu, kemoterapi sonucu

- Toplardamarlarla ilgili bozukluklarda (varisler, derin ven trombozu, kronik venöz yetmezlik, ven iltihapları), atardamar dolaşımı yetersizliğinde, iskemide

- Lenfödem

- Enfeksiyonlar (erizipel)

- Tümörlere bağlı şişlikler

Değişik nedenleri olabilir

Bacak şişmeleri çok çeşitli ve değişik sebeplere bağlı olabilir. Bu nedenle önemli değil geçer diye beklememeli, muhakkak doktora danışmalıdır.

Kalp yetmezliğinden iki bacak da şişer

Hareket azlığı

Kalp yetmezliği

Böbrek yetmezliği

Karaciğer hastalığı

Protein eksikliğine bağlı ödem

Diyabet

Beslenme bozuklukları

Alerjiler, zehirlenmeler

Hormonal bozukluklar (Tiroid bezinin az çalışması, Böbreküstü bezi hastalıkları vb)

Hormonal değişimler (adet öncesinde, gebelikte)

İlaçlar (steroid olmayan antiromatizmal ilaçlar, kalsiyum antago-nistleri, müshiller kortizon, doğum kontrol hapları, hormonlar gibi çeşitli ilaçlar)