el terlemesi ve yüz kızarması tedavisi
Terleme aslında vücudun her zaman gerçekleştirdiği fizyolojik olaylardan birisidir. Her insan terler, terlemeyen insan yoktur. Terleme bir serinleme fonksiyonudur.Terleme Vücut ısısını dengede tutmak için terbezleri vasıtası ile su kaybedilmesidir. Terleme ile vücut ısısı dengede tutulur. El terlemesi bu terlemeler içinde en rahatsız edici olan durumdur. İnsanı psikolojik açıdan olumsuz yönde etkiler. Elleri aşırı terleyen insanlar Toplumda "senin neden ellerin hep ıslak!" gibi sorulara maruz kalabilir. Bu insanlara bazen yüz kızarması da eşlik edebilir. O zaman bu hal iyice çekilmez bir duruma dönüşür. El terlemesi amelilyatı ile yüz kızarmasına da son verilebilir.HİPERHİDROZİS (ASIRI EL TERLEME) VE CERRAHİ TEDAVİSİ
Torasik sempatektomi (TS), vazomotor hastalıkların ve hiperhidrozisin (asırı
terleme) tedavisinde ilk kez 1940’lı yıllarda kullanılmıstır. TS; refleks sempatik
distrofi, üst ekstremite iskemisi, Raynaud hastalığı ve pankreatik ağrı için
splanknikektomi için de kullanılır.
Torasik sempatektomi 1940’lı yıllarda çesitli sempatik hastalıkların tedavisinde
kullanılmaya baslamasına karsın büyük bir ameliyat kesisi gerektirmesi nedeniyle
yaygın kullanılan bir tedavi yöntemi olmamıstır. Ancak 1980’li yıllarla birlikte
endoskopik cerrahi tekniklerinin gelistirilmesi torasik sempatektominin yeniden
doğusunu sağlamıs ve endoskopik torasik sempatektomi (ETS) uygulanmaya
baslanmıstır ve yaygınlasmıstır. ETS, çesitli vazomotor hastalıkların tedavisinde
kullanılmakla birlikte en sık ve en çok basarılı uygulama alanı hiperhidrozis yani asırı
terleme içindir. ETS’nin minimal invaziv bir yaklasım olması hastaneden yatmayı
gerektirmemesi ve komplikasyon riskinin azlığı nedeniyle güvenle kullanılan bir
tedavi yöntemidir. ETS, palmar (el) ve aksiler (koltuk altı) terlemesinde %95 basarılı
bir tedavi yöntemidir.
Genel inanıs, asırı terlemenin tedavisinde eğer hasta tolere edebiliyorsa cerrahi dısı
tedavilerin uygulanmasıdır. Cerrahi yöntemler dısında en sık önerilen bölgesel olarak
uygulanan “aluminium chlorid” (alüminyum klorid) içeren kremlerdir. Kimi zaman
hasta ağrı ve elektrik soku gibi yan etkilerini tolere edebiliyorsa iyonto foresisde
uygun yaklasım olabilir. Fakat zamanla etkisi azalır. Sürekli uygulama gerekliliği, ağrı
hissi gibi yan etkilerinin olması bu yöntemlerin hasta tarafından toleransını
azaltmaktadır. Bu yüzden kesin çözüm olarak ameliyat tercih edilebilir.
Asırı terlemenin azaltılması için bazı ağızdan alınan ilaçlar olmakla birlikte yan
etkilerinin çokluğu nedeniyle kullanım çok sınırlıdır hatta hiç yoktur..
Botox asırı terlemenin tedavisinde kullanılan yöntemlerden biri olmakla birlikte,
• asırı pahalı olması,
• uygulamanın rahatsız edici bir yöntemle olması ve ağrılı olması,
• basarılı olsa bile etkisinin 3-6 hafta sonra geçmesi nedeniyle uygulama alanı
sınırlıdır.
Hiperhidrosizin cerrahi tedavisinde kullanılan terimler; söz konusu bu
terimler sıklıkla akıl karıstırmaktadır, bu nedenle asağıda tanımlanması uygun
görüldü;
AŞIRI EL TERLEME TEDAVİSİNDE KULLANILAN TERİMLERİN ANLAMI:
• Torakoskopik; islemin torakoskopi kullanılarak video ya da gözle doğrudangörülerek yapılması
• Video yardımlı torakoskopik cerrahi (VATS); göğüs bosluğunu
görüntülemek için video kamerasının islemde kullanılması
• Sempatektomi; sempatik zincirin rezeke edilerek, yakılarak ya da kesilerek
yapılan cerrahi yöntem
• Sempatikotomi; sempatik zincirin herhangi bir parçasını çıkarmadan yapılan
islem
• Ablasyon; sempatik zincirin elektrokoter ya da lazerle yakılması
• T2 sempatektomi; sempatik zincirin ikinci ve üçüncü kaburgalar arasında
kalan T2 ganglionunun rezeksiyonu
• T2 sempatikotomi; T2 sempatik ganglionunun alttan ve üstünden sempatik
zincirin kesilmesi
• Endoskopik torasik sempatektomi (ETS); sempatektomi için göğüs
cerrahisi dısındakilerin kullandıkları terminoloji
• Tek akciğer ventilasyonu; genel anestezi uygulamasında kullanılan özel çift
lümenli tüpler ile akciğerlerin ayrı ayrı havalandırılabilmesi ya da
söndürülebilmesidir.
Torasik Sempatektomi Ameliyatı Tekniği: Sempatik zincirin rezeksiyon seviyesinin
saptanması:Hastanın yakınmasının en çok olduğu bölgeye göre saptanır.
• Yüz terlemesi ya da kızarması; ikinci ve üçüncü kaburgalar arasındaki T2
sempatik ganglion
• El terlemesi; T2 veT3 sempatik ganglionu
• Koltuk altı terlemesi için T3 ve T4 sempatik ganglionları rezeke edilir.
• Torasik Outlet Sendromu ya da refleks sempatik distrofi için genellikle T2 ve T3
sempatektomi yapılır.
• Kronik pankreatik ağrı için T4-T10 seviyelerinden sempatektomi yapılır.
Cerrahi Yöntem:Sempatektomi için pek çok cerrahi teknik vardır. Elektrokoter
kullanımı yaygın ve güvenli bir yöntemdir. Kaburganın üzerindeki sinir,
elektrokoterli makas ya da hook (kanca, çengel) kullanılarak güvenle ayrılabilir. Bu
islem sırasında kaburganın üzerindeki periost denen zarın hasarlanmamasına özen
gösterilmelidir. Eğer ameliyatta periost hasarlanırsa rahatsızlık hissine yada günes
yanığı benzeri bir ağrıya neden olabilir. Önce sempatik zincirin üzerindeki parietal
plevra (göğüs bosluğunu kaplayan zar) ayrılır, daha sonra sempatektomi veya yakma
islemi yapılır. Elektrokoter kullanımında koter seviyesi uygun düzeye getirelerek
ganglion stellare hasarından sakınılmalıdır. Özellikle T3 ve T4 seviyesindeki venlere
özen gösterilmelidir. İslem sırasında nüksten (tekrar eden el terlemesi) korunmak için bazı hastalarda olan
fazladan sempatik zincir yolu “Kuntz siniri” de kesilmeli ya da yakılmalıdır.
Klipsli ETS olarak medyada yayın olarak yer olan yöntem ne yazık ki hastalara
üstün bir yöntemmis gibi sunularak hastalar doğru bilgilendirilmemektedir. Klips,
ameliyathanelerde onlarca yıldır kullanılan sıradan bir ameliyat malzemesidir. Bunun
endoskopik ameliyatlarda kullanılanları endoklip olarak adlandırılır. Klipsli ETS
operasyonları için baska bir dezenformasyon (çarpıtılmıs bilgi) ise hasta eğer
isterse klipsin çıkarılarak sinirin tekrar fonksiyonunun geri dönebileceğidir. Ne
yazıkki bu yöntemin bu üstünlüğünü savunanların hiçbirinin klips çıkarıldıktan sonra
terlemenin eski haline döndüğünün bildiren bilimsel makaleleri yoktur. Sonuç olarak
klipsli ETS operasyonu torasik sempatektominin yapıldığı bütün göğüs cerrahisi
kliniklerinde gerçeklestirile bilen diğer yöntemlere üstünlüğü oldukça tartısmalı olan
bir yöntemdir.
El terlemesi ameliyatı Anestezi tekniği:
Genel anestezi, sempatektomi için en güvenli yöntemdir. Çift lümenli endotrakeal tüp
kullanılarak tek akciğer ventilasyonu sağlanır. Cerrahi koltuk altından açılan bir, iki ya
da üç port (giris) açıklığından yapılır. Portların birinden kamera ile girilerek
görüntüleme yapılırken diğer açıklıktan islemin gerçeklestirildiği elekro makas ya da
hook sokulur.İslem sırasında T1 sempatik gangliona zarar vermemeye asırı özen
gösterilmelidir. T1 sempatik ganglionunun hasarlanması göz kapağı düsmesine neden
olur.(horner sendromu) . Komplikasyonlar Torasik sempatektominin baslıca komplikasyonları;
• Hafif güçsüklük %1
• Pnömotoraks %1
• Ameliyat yerinde ağrı %2
• Horner sendromu %5’den az.
Ayrıca vücudun baska yerinde terleme artısı % 20-60
arasında değismektedir. Ancak hastaları hastaların %2-20’sinde sorun olusturabilir.
Torakoskopik sempatektomi, özellikle el ve koltuk altı terlemesinde güvenli etkin bir
tedavi yöntemidir.
KAYNAKÇA:
1. Krasna MJ. Thoracoscopic sympathectomy: A standardized approach to therapy
for hyperhidrosis. Ann Thorac Surg 2008;85:S764-7.
2. Kwong KF, Hobbs JL, Cooper LB et al. Stratified analysis of clinical outcomes in
thoracoscopic sympathicotomy for hyperhidrozis. Ann Thorac Surg 2008;85:390-4.
3. Gothberg G, Drott C, Claes G. Thoracoscopic sympathicotomy for hyperhidrosissurgical
technique, complications and side effect. Eur J Surg 1994;72:51-3.
4. KWONG K, Krasna M. “Clinical experience in 397 consecutive thoracoscopic
sympathectomies.” Ann Thorac Surg 2005;80:1063-6.
Doç.Dr.Ayten Kayı Cangır
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder